τι είναι οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση είναι μία νόσος κατά την οποία η πυκνότητα και η ποιότητα του οστού μειώνεται, οδηγώντας έτσι σε αδυναμία του σκελετού και σε αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων, κυρίως στην σπονδυλική στήλη, στον καρπό, στο ισχίο, στη λεκάνη και στο βραχιόνιο οστό. Η οστεοπόρωση και τα προκαλούμενα από αυτήν κατάγματα, αποτελούν μία πολύ σημαντική αιτία θνητότητας και θνησιμότητας.
.
Η οστεοπόρωση είναι μία νόσος κατά την οποία η πυκνότητα και η ποιότητα του οστού μειώνεται, οδηγώντας έτσι σε αδυναμία του σκελετού και σε αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων, κυρίως στην σπονδυλική στήλη, στον καρπό, στο ισχίο, στη λεκάνη και στο βραχιόνιο οστό. Η οστεοπόρωση και τα προκαλούμενα από αυτήν κατάγματα, αποτελούν μία πολύ σημαντική αιτία θνητότητας και θνησιμότητας.
.
Συμπτωματολογία
Σε πολλούς ασθενείς, η ελάττωση οστικής μάζας είναι σταδιακή και χωρίς έκδηλη συμπτωματολογία, μέχρι το σημείο επιδείνωσης της νόσου. Συνήθως η διάγνωση της νόσου γίνεται καθυστερημένα και συνήθως με αφορμή ένα κάταγμα που παθαίνει ο ασθενής. Η απώλεια ύψους και η κεκαμμένη θέση της σπονδυλικής στήλης(η οποία είναι το αποτέλεσμα πολλών καταγμάτων συμπιεστικών στους σπονδύλους) μπορεί να είναι το μοναδικό διαγνωστικό σημείο για τη νόσο.
Η οστεοπόρωση αποτελεί μία παγκόσμια ασθένεια, της οποίας η σημασία ολοένα και μεγαλώνει καθώς ο πληθυσμός αυξάνεται και γερνάει ταυτόχρονα. Για αυτούς τους λόγους και η νόσος έχει χαρακτηρισθεί και σαν σιωπηλή επιδημία. Υπάρχουν πολλές λανθασμένες αντιλήψεις σχετικά με τη νόσο, όπως π.χ. ότι αφορά μόνο γυναίκες μεγάλης ηλικίας.
Στην πραγματικότητα η απώλεια οστικής μάζας μπορεί να ξεκινήσει από την ηλικία των 25 ετών. Παγκοσμίως η πιθανότητα μία γυναίκα να πάθει στη ζωή της κάταγμα λόγω οστεοπόρωσης ανέρχεται μεταξύ 30-40%.
Επιπλέον ο επιπολασμός της νόσου αυτής στον ανδρικό πληθυσμό είναι υψηλότερος από αυτό που πιστευόταν, με 1 στους 5 άνδρες να πάσχει από τη νόσο αυτή. Στην Ευρώπη, η ανικανότητα που οφείλεται στην οστεοπόρωση είναι μεγαλύτερη από αυτήν που προκαλείται από χρόνιες παθήσεις, όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα, άσθμα και καρδιακή νόσος
Σε πολλούς ασθενείς, η ελάττωση οστικής μάζας είναι σταδιακή και χωρίς έκδηλη συμπτωματολογία, μέχρι το σημείο επιδείνωσης της νόσου. Συνήθως η διάγνωση της νόσου γίνεται καθυστερημένα και συνήθως με αφορμή ένα κάταγμα που παθαίνει ο ασθενής. Η απώλεια ύψους και η κεκαμμένη θέση της σπονδυλικής στήλης(η οποία είναι το αποτέλεσμα πολλών καταγμάτων συμπιεστικών στους σπονδύλους) μπορεί να είναι το μοναδικό διαγνωστικό σημείο για τη νόσο.
Η οστεοπόρωση αποτελεί μία παγκόσμια ασθένεια, της οποίας η σημασία ολοένα και μεγαλώνει καθώς ο πληθυσμός αυξάνεται και γερνάει ταυτόχρονα. Για αυτούς τους λόγους και η νόσος έχει χαρακτηρισθεί και σαν σιωπηλή επιδημία. Υπάρχουν πολλές λανθασμένες αντιλήψεις σχετικά με τη νόσο, όπως π.χ. ότι αφορά μόνο γυναίκες μεγάλης ηλικίας.
Στην πραγματικότητα η απώλεια οστικής μάζας μπορεί να ξεκινήσει από την ηλικία των 25 ετών. Παγκοσμίως η πιθανότητα μία γυναίκα να πάθει στη ζωή της κάταγμα λόγω οστεοπόρωσης ανέρχεται μεταξύ 30-40%.
Επιπλέον ο επιπολασμός της νόσου αυτής στον ανδρικό πληθυσμό είναι υψηλότερος από αυτό που πιστευόταν, με 1 στους 5 άνδρες να πάσχει από τη νόσο αυτή. Στην Ευρώπη, η ανικανότητα που οφείλεται στην οστεοπόρωση είναι μεγαλύτερη από αυτήν που προκαλείται από χρόνιες παθήσεις, όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα, άσθμα και καρδιακή νόσος
οστεοπορωτικό σώμα σπονδύλου
Η οστεοπόρωση είναι μία ευρέως διαδεδομένη νόσος. Το συνολικό εθνικό κόστος νοσηλείας ασθενών από προβλήματα σχετιζόμενα με τη νόσο αυτή είναι δυσβάσταχτο. Ωστόσο, έως το 1994 η οστεοπόρωση δεν είχε χαρακτηρισθεί σαν νόσος. Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας, έχει χαρακτηρίσει την οστεοπόρωση σαν πρωτεύον θέμα υγείας, σε μία κατηγορία άλλων ασθενειών.
Διάγνωση
Σημαντικά βήματα έχουν γίνει στην διάγνωση και στη θεραπεία της νόσου αυτής. Η πρώιμη διάγνωση της απώλειας οστικής μάζας είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση του πόνου αλλά και του δυσβάσταχτου κόστους στο σύστημα υγείας.
Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας, είναι αποτελεσματική στον προσδιορισμό του κινδύνου κατάγματος, στην επιβεβαίωση της ύπαρξης της νόσου, αλλά και στην παρακολούθηση της πορείας μίας θεραπείας που εφαρμόζεται.
Βέβαια, σημαντική είναι και η διαπίστωση ότι σε πολλές χώρες παγκοσμίως εκατομμύρια ασθενών δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε τέτοιες μεθόδους διάγνωσης και αντιμετώπισης της νόσου.
Παρόλο που γενετικοί παράγοντες καθορίζουν εάν ένα άτομο θα αντιμετωπίσει υψηλό κίνδυνο οστεοπόρωσης στο μέλλον, πολλοί εξωγενείς παράγοντες του τρόπου ζωής του ατόμου μπορούν να επιδράσουν σημαντικά στην πρόσληψη ασβεστίου και στην δόμηση της οστικής μάζας κατά τη νεότητα, αλλά και στον ρυθμό απώλειας αυτής κατά την παιδική ηλικία και κατά την ενήλικο ζωή.
Πόσο συχνή είναι η οστεοπόρωση;
Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ο επιπολασμός της οστεοπόρωσης, γιατί η πλειονότητα των περιστατικών παραμένει χωρίς διάγνωση.
Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός γηράσκει, ο επιπολασμός της οστεοπόρωσης αυξάνεται. Προβλέπεται ότι περίπου το 40% των γυναικών ηλικίας 50 ετών θα έχουν ένα τουλάχιστον κάταγμα την υπόλοιπη ζωή τους και το 20% εξ αυτών αναμένεται ότι θα υποστεί πολλαπλά κατάγματα
Συχνά, το πρώτο κάταγμα σε ασθενή με οστεοπόρωση είναι το κάταγμα καρπού, μπορεί όμως να είναι σπονδυλικό κάταγμα. Τα άτομα που έχουν ήδη υποστεί ένα κάταγμα έχουν κατά 86% αυξημένο κίνδυνο νέου κατάγματος.
Ομοίως, αφού μια γυναίκα έχει υποστεί ένα πρώτο σπονδυλικό κάταγμα, πενταπλασιάζεται ο κίνδυνος εκδήλωσης νέου κατάγματος μέσα σε ένα χρόνο.
Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως αλληλουχία καταγμάτων.
Οστεοπόρωση: μείζων οικονομική επιβάρυνση
Η επιβάρυνση από τα κατάγματα είναι τεράστια. Η οστεοπόρωση ευθύνεται για αρκετά εκατομμύρια σπονδυλικών και μη σπονδυλικών καταγμάτων ετησίως και ο αριθμός αυτός αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι σημειώθηκαν εννέα εκατομμύρια νέα οστεοπορωτικά κατάγματα το 2000: 1,6 εκ. κατάγματα ισχίου, 1,7 εκ. κατάγματα βραχίονα και 1,4 εκ. κλινικά σπονδυλικά κατάγματα.
Στην Ευρώπη, τον ίδιο χρόνο, ο αριθμός των οστεοπορωτικών καταγμάτων εκτιμάται στα 3,70 εκ. εκ των οποίων τα 0,89 εκ. ήταν κατάγματα ισχίου (711.000 κατάγματα ισχίου σε γυναίκες και 179.000 σε άνδρες).
Τα συνολικά άμεσα κόστη υπολογίστηκαν σε €31,7 δις. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί σε €76,7 δις το 2050, με βάση τις αναμενόμενες δημογραφικές αλλαγές στην Ευρώπη.
Θεραπεία της οστεοπόρωσης (εκτός από την φαρμακευτική αγωγή) με τα μέσα που διαθέτει η σύγχρονη Ιατρική είναι τα ακόλουθα:
§ Ασκήσεις
§ Ορθώσεις
§ Πλατφόρμες δόνησης
§ Εκπαίδευση στην πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων της καθημερινότητας
§ Εκπαίδευση και παροχή οδηγιών για ασφαλή κίνηση
1) Ασκήσεις
Οι ασκήσεις πρόληψης και θεραπείας της οστεοπόρωσης στηρίζονται σε ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα που εξατομικεύονται σύμφωνα με τις ανάγκες του ατόμου και λαμβάνουν υπόψη τη σοβαρότητα της πάθησης, τις συνοδές παθήσεις και την καρδιαγγειακή του λειτουργία.
Η άσκηση αποτελεί τον απλούστερο και πιο αποτελεσματικό τρόπο για τη διατήρηση της υγείας. Στην οστεοπόρωση μειώνει την απώλεια οστικής πυκνότητας, διορθώνει τη λανθασμένη στάση του σώματος ,αυξάνει την ευλυγισία, αυξάνει τη μυϊκή δύναμη, βελτιώνει την ικανότητα ισορροπίας , μειώνει τον κίνδυνο πτώσης και φυσικά βελτιώνει την ποιότητα ζωής
§ Στην οστεοπόρωση βασικές είναι οι ασκήσεις που όταν τις κάνουμε το βάρος του σώματος μας περνά μέσα από τα οστά και λέγονται ασκήσεις φόρτισης .
Τέτοιες ασκήσεις είναι το περπάτημα, το τζόκινγκ, ο χορός, η κηπουρική, το τέννις, το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το τραμπολίνο κ.α. Το ζωηρό περπάτημα (δυναμική βάδιση) αποτελεί την καλύτερη πρόταση.
Ξεκινήστε το περπάτημα με φυσιολογικό ρυθμό και σταδιακά αυξήστε μετά 5 λεπτά σε μέτριο προς γρήγορο ρυθμό (30 λεπτά).Ο ρυθμός σας να είναι τέτοιος ,ώστε να επιτρέπει και να μιλάτε συγχρόνως αλλά να βαδίζετε με ένταση ώστε να ιδρώσετε .Θυμηθείτε να κουνάτε και τα χέρια (έχοντάς τα λυγισμένα) γιατί θα σας βοηθήσει να κινηθείτε γρηγορότερα και να έχετε μεγαλύτερα οφέλη.
§ Η δεύτερη μεγάλη κατηγορία είναι οι ασκήσεις που δυναμώνουν τους μυς. Στην οστεοπόρωση δεν κάνουμε γενικευμένη μυϊκή ενδυνάμωση .Δίνουμε έμφαση στις περιοχές του σκελετού που προκαλούνται συχνότερα τα κατάγματα ,δηλαδή στη σπονδυλική στήλη, στο ισχίο και στα χέρια .
Για το λόγο αυτό δυναμώνουμε κυρίως αυτές τις περιοχές. Κάνουμε λοιπόν ασκήσεις για τους μυς που βρίσκονται στη ράχη μας, στο γοφό και τα χέρια (με βαράκια ή λάστιχα) αλλά και για το μηρό, γιατί έχει βρεθεί από έρευνα πως είναι σημαντικός μυς για την ισορροπία και προφυλάσσει από τις πτώσεις.
§ Η τρίτη και ίσως σημαντικότερη κατηγορία είναι οι ασκήσεις για την ισορροπία γιατί αν δεν έχουμε ισορροπία υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να πέσουμε και να σπάσουμε κάποιο κόκαλο. Απλές ασκήσεις για την εξάσκηση στην ισορροπία είναι το περπάτημα κοντά σε τοίχο με τις πατούσες τη μία πίσω από την άλλη και το σήκωμα του ποδιού κρατώντας μια καρέκλα με το άλλο χέρι.
§ Η τέταρτη κατηγορία είναι και οι πιο απλέςκαι ονομάζονται ασκήσεις για ευκαμψία. Κι αυτό επειδή καθώς μεγαλώνουμε γινόμαστε πιο δύσκαμπτοι ,οπότε και με μεγαλύτερη δυσκολία αποφεύγουμε τα εμπόδια αλλά και πέφτουμε πιο άγαρμπα με συνέπεια να αυξάνονται οι πιθανότητες να κάνουμε κάταγμα ,πρέπει να κάνουμε και μερικές ασκήσεις για να διατηρούμε την ευλυγισία μας .Στην προγματικότητα πρόκειται για απλες ασκήσεις διατάσεων.
2) Ορθώσεις
Παλιότερα οι γυναίκες που πάθαιναν κατάγματα από την οστεοπόρωση στη σπονδυλική στήλη ήταν αναγκασμένες να φορούν «σαμάρια» για να προφυλαχτούν από την καμπούρα που είχε σχηματιστεί και να σηκώνεται το σώμα τους στη σωστή θέση.
Σήμερα έχουν αντικατασταθεί από μοντέρνες ορθώσεις που δεν «ναρθηκοποιούν» τη γυναίκα αλλά της επιτρέπουν να βαδίζει και να κάνει τις δραστηριότητές της (ψώνια ,μαγείρεμα κτλ) χωρίς να αισθάνεται «πως είναι στο γύψο».
Επιπλέον αυτά τα βοηθήματα ανακουφίζουν από τους πόνους της πλάτης που προέρχονται από την κακή στάση την οποία και διορθώνουν σε μεγάλο βαθμό ,τόσο που μερικές γυναίκες που τα φορούν αισθάνονται ότι ψήλωσαν λιγάκι.
Για να υπάρχουν μεγαλύτερα οφέλη αρκεί να φοριούνται το μέγιστο 2-3 ώρες την ημέρα αλλά να συνδυάζονται με ασκήσεις όπως οι προηγούμενες (χωρίς να τα φοράτε).
3) Πλατφόρμες δόνησης
Στην Ελλάδα είναι της μόδας, ειδικά στα γυμναστήρια. Στην ουσία όμως είναι μια μέθοδος η οποία εφαρμόζεται εδώ και χρόνια στο χώρο της Αποκατάστασης. Υπάρχουν πολλά είδη από αυτές τις πλατφόρμες .
Η φιλοσοφία τους όσον αφορά την οστεοπόρωση στηρίζεται στο ότι με τους κραδασμούς που προκαλούν οι δονήσεις το οστό δέχεται δυνάμεις ικανές να αυξήσουν την οστική του πυκνότητα.
Άλλες πλατφόρμες δίνουν έμφαση στο δυνάμωμα των μυών και έτσι εμμέσως να υπάρχουν οφέλη στα οστά αλλά κυρίως στην ισορροπία και την προφύλαξη από τις πτώσεις. Όσον αφορά τη χρήση τους υπάρχουν και περιπτώσεις όπου σε γενικές γραμμές δεν πρέπει η συνεδρία να διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα κάθε φορά.
Θα πρέπει πριν την αγορά ή χρήση της πλατφόρμας να ενημερώνεστε για την ύπαρξη επιστημονικών ερευνών όσον αφορά την ασφάλεια και τα αποτελέσματα που μπορεί να προσφέρει η συγκεκριμένη πλατφόρμα.
4) Εκπαίδευση και παροχή οδηγιών για ασφαλή κίνηση.
Ένα σημαντικό κομμάτι που κυρίως αφορά την πρόληψη των πτώσεων είναι οι τροποποιήσεις και η διαμόρφωση των χώρων του σπιτιού. Όλοι θα συμφωνήσουμε πως το σπίτι που ζει κάποιος όταν είναι 70 ετών για παράδειγμα δεν μπορεί να είναι το ίδιο με το σπίτι του όταν ήταν 20 ετών.
Είναι ανάγκη να γίνουν τροποποιήσεις στην κατοικία που ξεκινούν με τα πιο απλά πράγματα όπως είναι το να υπάρχει αρκετός φωτισμός, να μην υπάρχουν καλώδια και έπιπλα που να εμποδίζουν στη βάδιση μέχρι και βοηθήματα στην τουαλέτα ,στο λουτρό ακόμη και στο κρεβάτι για εκείνους που δυσκολεύονται στην έγερση και υπάρχει κίνδυνος να πέσουν.
Επίσης πρέπει να αποφεύγονται οι γρήγορες και απότομες κινήσεις καθώς και οι στροφές ειδικά στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που παίρνουν φάρμακα για οστεοπόρωση διότι εγκυμονούν κινδύνους .
Θα πρέπει ακόμη να αποφεύγεται η εκτέλεση δραστηριοτήτων όταν έχει προηγηθεί λήψη ηρεμιστικών ή υπνωτικών χαπιών ή όταν υπάρχουν επεισόδια ιλίγγου και αδιαθεσίας γιατί αυξάνει ο κίνδυνος πτώσης και τέλος πρέπει να διορθωθούν τα προβλήματα στην όραση (π.χ. καταρράκτης) και οι ακράτειες των ούρων γιατί έρευνες έδειξαν ότι αποτελούν παράγοντες κινδύνου για πτώσεις και συνοδά κατάγματα.
5) Δραστηριότητες καθημερινής ζωής
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται δραστηριότητες που πραγματοποιούμε καθημερινά το πιθανότερο όμως με λανθασμένο τρόπο οπότε και αυξάνεται ο κίνδυνος να συμβεί ένα οστεοπορωτικό κάταγμα ,χωρίς να λησμονούμε και άλλες παθήσεις όπως τη δισκοπάθεια κτλ.
συμπέρασμα: Οι δραστηριότητες αυτές είναι ο συνδετικός κρίκος της άσκησης με την καθημερινότητα και γι αυτό είναι πολύ σημαντικές (π.χ. άρση βάρους ,μετακίνηση βάρους, τοποθέτηση βάρους κ.τ.λ.).
Θα πρέπει να τονισθεί πως σε καμία περίπτωση οι καθημερινές δραστηριότητες του σπιτιού π.χ. το νοικοκυριό δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την άσκηση και πιστεύουμε ότι οι Ελληνίδες έχουν πια πειστεί για αυτό.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν τρόπους αντιμετώπισης της οστεοπόρωσης αλλά δεν μπορούν να προσφέρουν οφέλη όταν δεν τα κάνουμε. Το καλό με την άσκηση είναι πως προσφέρει οφέλη σε όποια ηλικία και αν την αρχίσουμε (πάντα υπό ιατρική παρακολούθηση).
Ο συνδυασμός των 5 πραγμάτων που παρουσιάστηκαν με τη σωστή διατροφή (πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D) και την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή (όπου είναι απαραίτητη) αποτελούν το τρίπτυχο επιτυχίας στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης και των συνοδών καταγμάτων και είναι κλειδί για την υγεία ενός οστεοπορωτικού ασθενή.
τα παραπάνω διατίθενται μόνο για ενημέρωση και δεν αποτελούν εξατομικευμένες Ιατρικές συμβουλές.Για προσωπικές συμβουλές απευθυνθήτε στον Ιατρό ή το Φυσιοθεραπευτή σας.
WebMd - physioaid - thephysiotherapysite
Διάγνωση
Σημαντικά βήματα έχουν γίνει στην διάγνωση και στη θεραπεία της νόσου αυτής. Η πρώιμη διάγνωση της απώλειας οστικής μάζας είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση του πόνου αλλά και του δυσβάσταχτου κόστους στο σύστημα υγείας.
Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας, είναι αποτελεσματική στον προσδιορισμό του κινδύνου κατάγματος, στην επιβεβαίωση της ύπαρξης της νόσου, αλλά και στην παρακολούθηση της πορείας μίας θεραπείας που εφαρμόζεται.
Βέβαια, σημαντική είναι και η διαπίστωση ότι σε πολλές χώρες παγκοσμίως εκατομμύρια ασθενών δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε τέτοιες μεθόδους διάγνωσης και αντιμετώπισης της νόσου.
Παρόλο που γενετικοί παράγοντες καθορίζουν εάν ένα άτομο θα αντιμετωπίσει υψηλό κίνδυνο οστεοπόρωσης στο μέλλον, πολλοί εξωγενείς παράγοντες του τρόπου ζωής του ατόμου μπορούν να επιδράσουν σημαντικά στην πρόσληψη ασβεστίου και στην δόμηση της οστικής μάζας κατά τη νεότητα, αλλά και στον ρυθμό απώλειας αυτής κατά την παιδική ηλικία και κατά την ενήλικο ζωή.
Πόσο συχνή είναι η οστεοπόρωση;
Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ο επιπολασμός της οστεοπόρωσης, γιατί η πλειονότητα των περιστατικών παραμένει χωρίς διάγνωση.
Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός γηράσκει, ο επιπολασμός της οστεοπόρωσης αυξάνεται. Προβλέπεται ότι περίπου το 40% των γυναικών ηλικίας 50 ετών θα έχουν ένα τουλάχιστον κάταγμα την υπόλοιπη ζωή τους και το 20% εξ αυτών αναμένεται ότι θα υποστεί πολλαπλά κατάγματα
Συχνά, το πρώτο κάταγμα σε ασθενή με οστεοπόρωση είναι το κάταγμα καρπού, μπορεί όμως να είναι σπονδυλικό κάταγμα. Τα άτομα που έχουν ήδη υποστεί ένα κάταγμα έχουν κατά 86% αυξημένο κίνδυνο νέου κατάγματος.
Ομοίως, αφού μια γυναίκα έχει υποστεί ένα πρώτο σπονδυλικό κάταγμα, πενταπλασιάζεται ο κίνδυνος εκδήλωσης νέου κατάγματος μέσα σε ένα χρόνο.
Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως αλληλουχία καταγμάτων.
Οστεοπόρωση: μείζων οικονομική επιβάρυνση
Η επιβάρυνση από τα κατάγματα είναι τεράστια. Η οστεοπόρωση ευθύνεται για αρκετά εκατομμύρια σπονδυλικών και μη σπονδυλικών καταγμάτων ετησίως και ο αριθμός αυτός αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι σημειώθηκαν εννέα εκατομμύρια νέα οστεοπορωτικά κατάγματα το 2000: 1,6 εκ. κατάγματα ισχίου, 1,7 εκ. κατάγματα βραχίονα και 1,4 εκ. κλινικά σπονδυλικά κατάγματα.
Στην Ευρώπη, τον ίδιο χρόνο, ο αριθμός των οστεοπορωτικών καταγμάτων εκτιμάται στα 3,70 εκ. εκ των οποίων τα 0,89 εκ. ήταν κατάγματα ισχίου (711.000 κατάγματα ισχίου σε γυναίκες και 179.000 σε άνδρες).
Τα συνολικά άμεσα κόστη υπολογίστηκαν σε €31,7 δις. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί σε €76,7 δις το 2050, με βάση τις αναμενόμενες δημογραφικές αλλαγές στην Ευρώπη.
Θεραπεία της οστεοπόρωσης (εκτός από την φαρμακευτική αγωγή) με τα μέσα που διαθέτει η σύγχρονη Ιατρική είναι τα ακόλουθα:
§ Ασκήσεις
§ Ορθώσεις
§ Πλατφόρμες δόνησης
§ Εκπαίδευση στην πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων της καθημερινότητας
§ Εκπαίδευση και παροχή οδηγιών για ασφαλή κίνηση
1) Ασκήσεις
Οι ασκήσεις πρόληψης και θεραπείας της οστεοπόρωσης στηρίζονται σε ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα που εξατομικεύονται σύμφωνα με τις ανάγκες του ατόμου και λαμβάνουν υπόψη τη σοβαρότητα της πάθησης, τις συνοδές παθήσεις και την καρδιαγγειακή του λειτουργία.
Η άσκηση αποτελεί τον απλούστερο και πιο αποτελεσματικό τρόπο για τη διατήρηση της υγείας. Στην οστεοπόρωση μειώνει την απώλεια οστικής πυκνότητας, διορθώνει τη λανθασμένη στάση του σώματος ,αυξάνει την ευλυγισία, αυξάνει τη μυϊκή δύναμη, βελτιώνει την ικανότητα ισορροπίας , μειώνει τον κίνδυνο πτώσης και φυσικά βελτιώνει την ποιότητα ζωής
§ Στην οστεοπόρωση βασικές είναι οι ασκήσεις που όταν τις κάνουμε το βάρος του σώματος μας περνά μέσα από τα οστά και λέγονται ασκήσεις φόρτισης .
Τέτοιες ασκήσεις είναι το περπάτημα, το τζόκινγκ, ο χορός, η κηπουρική, το τέννις, το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το τραμπολίνο κ.α. Το ζωηρό περπάτημα (δυναμική βάδιση) αποτελεί την καλύτερη πρόταση.
Ξεκινήστε το περπάτημα με φυσιολογικό ρυθμό και σταδιακά αυξήστε μετά 5 λεπτά σε μέτριο προς γρήγορο ρυθμό (30 λεπτά).Ο ρυθμός σας να είναι τέτοιος ,ώστε να επιτρέπει και να μιλάτε συγχρόνως αλλά να βαδίζετε με ένταση ώστε να ιδρώσετε .Θυμηθείτε να κουνάτε και τα χέρια (έχοντάς τα λυγισμένα) γιατί θα σας βοηθήσει να κινηθείτε γρηγορότερα και να έχετε μεγαλύτερα οφέλη.
§ Η δεύτερη μεγάλη κατηγορία είναι οι ασκήσεις που δυναμώνουν τους μυς. Στην οστεοπόρωση δεν κάνουμε γενικευμένη μυϊκή ενδυνάμωση .Δίνουμε έμφαση στις περιοχές του σκελετού που προκαλούνται συχνότερα τα κατάγματα ,δηλαδή στη σπονδυλική στήλη, στο ισχίο και στα χέρια .
Για το λόγο αυτό δυναμώνουμε κυρίως αυτές τις περιοχές. Κάνουμε λοιπόν ασκήσεις για τους μυς που βρίσκονται στη ράχη μας, στο γοφό και τα χέρια (με βαράκια ή λάστιχα) αλλά και για το μηρό, γιατί έχει βρεθεί από έρευνα πως είναι σημαντικός μυς για την ισορροπία και προφυλάσσει από τις πτώσεις.
§ Η τρίτη και ίσως σημαντικότερη κατηγορία είναι οι ασκήσεις για την ισορροπία γιατί αν δεν έχουμε ισορροπία υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να πέσουμε και να σπάσουμε κάποιο κόκαλο. Απλές ασκήσεις για την εξάσκηση στην ισορροπία είναι το περπάτημα κοντά σε τοίχο με τις πατούσες τη μία πίσω από την άλλη και το σήκωμα του ποδιού κρατώντας μια καρέκλα με το άλλο χέρι.
§ Η τέταρτη κατηγορία είναι και οι πιο απλέςκαι ονομάζονται ασκήσεις για ευκαμψία. Κι αυτό επειδή καθώς μεγαλώνουμε γινόμαστε πιο δύσκαμπτοι ,οπότε και με μεγαλύτερη δυσκολία αποφεύγουμε τα εμπόδια αλλά και πέφτουμε πιο άγαρμπα με συνέπεια να αυξάνονται οι πιθανότητες να κάνουμε κάταγμα ,πρέπει να κάνουμε και μερικές ασκήσεις για να διατηρούμε την ευλυγισία μας .Στην προγματικότητα πρόκειται για απλες ασκήσεις διατάσεων.
2) Ορθώσεις
Παλιότερα οι γυναίκες που πάθαιναν κατάγματα από την οστεοπόρωση στη σπονδυλική στήλη ήταν αναγκασμένες να φορούν «σαμάρια» για να προφυλαχτούν από την καμπούρα που είχε σχηματιστεί και να σηκώνεται το σώμα τους στη σωστή θέση.
Σήμερα έχουν αντικατασταθεί από μοντέρνες ορθώσεις που δεν «ναρθηκοποιούν» τη γυναίκα αλλά της επιτρέπουν να βαδίζει και να κάνει τις δραστηριότητές της (ψώνια ,μαγείρεμα κτλ) χωρίς να αισθάνεται «πως είναι στο γύψο».
Επιπλέον αυτά τα βοηθήματα ανακουφίζουν από τους πόνους της πλάτης που προέρχονται από την κακή στάση την οποία και διορθώνουν σε μεγάλο βαθμό ,τόσο που μερικές γυναίκες που τα φορούν αισθάνονται ότι ψήλωσαν λιγάκι.
Για να υπάρχουν μεγαλύτερα οφέλη αρκεί να φοριούνται το μέγιστο 2-3 ώρες την ημέρα αλλά να συνδυάζονται με ασκήσεις όπως οι προηγούμενες (χωρίς να τα φοράτε).
3) Πλατφόρμες δόνησης
Στην Ελλάδα είναι της μόδας, ειδικά στα γυμναστήρια. Στην ουσία όμως είναι μια μέθοδος η οποία εφαρμόζεται εδώ και χρόνια στο χώρο της Αποκατάστασης. Υπάρχουν πολλά είδη από αυτές τις πλατφόρμες .
Η φιλοσοφία τους όσον αφορά την οστεοπόρωση στηρίζεται στο ότι με τους κραδασμούς που προκαλούν οι δονήσεις το οστό δέχεται δυνάμεις ικανές να αυξήσουν την οστική του πυκνότητα.
Άλλες πλατφόρμες δίνουν έμφαση στο δυνάμωμα των μυών και έτσι εμμέσως να υπάρχουν οφέλη στα οστά αλλά κυρίως στην ισορροπία και την προφύλαξη από τις πτώσεις. Όσον αφορά τη χρήση τους υπάρχουν και περιπτώσεις όπου σε γενικές γραμμές δεν πρέπει η συνεδρία να διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα κάθε φορά.
Θα πρέπει πριν την αγορά ή χρήση της πλατφόρμας να ενημερώνεστε για την ύπαρξη επιστημονικών ερευνών όσον αφορά την ασφάλεια και τα αποτελέσματα που μπορεί να προσφέρει η συγκεκριμένη πλατφόρμα.
4) Εκπαίδευση και παροχή οδηγιών για ασφαλή κίνηση.
Ένα σημαντικό κομμάτι που κυρίως αφορά την πρόληψη των πτώσεων είναι οι τροποποιήσεις και η διαμόρφωση των χώρων του σπιτιού. Όλοι θα συμφωνήσουμε πως το σπίτι που ζει κάποιος όταν είναι 70 ετών για παράδειγμα δεν μπορεί να είναι το ίδιο με το σπίτι του όταν ήταν 20 ετών.
Είναι ανάγκη να γίνουν τροποποιήσεις στην κατοικία που ξεκινούν με τα πιο απλά πράγματα όπως είναι το να υπάρχει αρκετός φωτισμός, να μην υπάρχουν καλώδια και έπιπλα που να εμποδίζουν στη βάδιση μέχρι και βοηθήματα στην τουαλέτα ,στο λουτρό ακόμη και στο κρεβάτι για εκείνους που δυσκολεύονται στην έγερση και υπάρχει κίνδυνος να πέσουν.
Επίσης πρέπει να αποφεύγονται οι γρήγορες και απότομες κινήσεις καθώς και οι στροφές ειδικά στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που παίρνουν φάρμακα για οστεοπόρωση διότι εγκυμονούν κινδύνους .
Θα πρέπει ακόμη να αποφεύγεται η εκτέλεση δραστηριοτήτων όταν έχει προηγηθεί λήψη ηρεμιστικών ή υπνωτικών χαπιών ή όταν υπάρχουν επεισόδια ιλίγγου και αδιαθεσίας γιατί αυξάνει ο κίνδυνος πτώσης και τέλος πρέπει να διορθωθούν τα προβλήματα στην όραση (π.χ. καταρράκτης) και οι ακράτειες των ούρων γιατί έρευνες έδειξαν ότι αποτελούν παράγοντες κινδύνου για πτώσεις και συνοδά κατάγματα.
5) Δραστηριότητες καθημερινής ζωής
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται δραστηριότητες που πραγματοποιούμε καθημερινά το πιθανότερο όμως με λανθασμένο τρόπο οπότε και αυξάνεται ο κίνδυνος να συμβεί ένα οστεοπορωτικό κάταγμα ,χωρίς να λησμονούμε και άλλες παθήσεις όπως τη δισκοπάθεια κτλ.
συμπέρασμα: Οι δραστηριότητες αυτές είναι ο συνδετικός κρίκος της άσκησης με την καθημερινότητα και γι αυτό είναι πολύ σημαντικές (π.χ. άρση βάρους ,μετακίνηση βάρους, τοποθέτηση βάρους κ.τ.λ.).
Θα πρέπει να τονισθεί πως σε καμία περίπτωση οι καθημερινές δραστηριότητες του σπιτιού π.χ. το νοικοκυριό δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την άσκηση και πιστεύουμε ότι οι Ελληνίδες έχουν πια πειστεί για αυτό.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν τρόπους αντιμετώπισης της οστεοπόρωσης αλλά δεν μπορούν να προσφέρουν οφέλη όταν δεν τα κάνουμε. Το καλό με την άσκηση είναι πως προσφέρει οφέλη σε όποια ηλικία και αν την αρχίσουμε (πάντα υπό ιατρική παρακολούθηση).
Ο συνδυασμός των 5 πραγμάτων που παρουσιάστηκαν με τη σωστή διατροφή (πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D) και την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή (όπου είναι απαραίτητη) αποτελούν το τρίπτυχο επιτυχίας στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης και των συνοδών καταγμάτων και είναι κλειδί για την υγεία ενός οστεοπορωτικού ασθενή.
τα παραπάνω διατίθενται μόνο για ενημέρωση και δεν αποτελούν εξατομικευμένες Ιατρικές συμβουλές.Για προσωπικές συμβουλές απευθυνθήτε στον Ιατρό ή το Φυσιοθεραπευτή σας.
WebMd - physioaid - thephysiotherapysite
